Formy ochrony przyrody w Polsce

Formy ochrony przyrody

W związku z dużą różnorodnością cennych przyrodniczo obszarów i obiektów w Polsce ustanowiono odpowiednie formy ochrony przyrody. Pomimo, iż przekroczenie przepisów prawnych w kontekście ochrony środowiska obłożone jest różnymi karami, efektywna ochrona jest zależna w głównej mierze od wrażliwości oraz świadomości ekologicznej każdego człowieka.

Prawne formy ochrony przyrody

W ustawie o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. wyróżniono poniższe formy ochrony przyrody, które obowiązują na terenie Polski:

ochronę gatunkową roślin, zwierząt oraz grzybów,

park narodowy,

rezerwat przyrody,

park krajobrazowy,

obszar Natura 2000,

obszar chronionego krajobrazu,

pomnik przyrody,

stanowisko dokumentacyjne,

użytek ekologiczny,

zespół przyrodniczo – krajobrazowy.

Formy ochrony środowiska w Polsce

Jedną z ważniejszych form w polskim systemie ochrony przyrody są parki narodowe. Jest ich aż 23 o łącznej powierzchni 3151 km² (bez wód przybrzeżnych Bałtyku).

Mniejszymi, jednakże równie ważnymi obiektami przyrodniczymi są rezerwaty przyrody. W Polsce ich liczba przekracza 1498. Polskie formy ochrony przyrody obejmują także 122 parki krajobrazowe, które łącznie zajmują 26 060 km² powierzchni. Rezerwaty przyrody od parków narodowych odróżnia działalność gospodarcza oraz rolnicza, która może być prowadzona na ich terenie.

Jakie korzyści płyną z form ochrony przyrody?

W 2004 r. zapoczątkowano wdrażanie w Polsce europejskiej formy ochrony przyrody – obszarów Natura 2000, gdzie chronione są te elementy przyrody, które są zagrożone w skali całej Europy. Docelowo takie obszary mają objąć blisko 15-20% powierzchni kraju.

Niezwykle istotnym uzupełnieniem w systemie form ochrony przyrody jest gatunkowa ochrona zwierząt, grzybów i roślin. Kluczowymi osiągnięciami polskiego systemu ochrony przyrody jest odbudowa krajowych populacji wybranych gatunków zwierząt, takich jak żubr, bóbr europejski, łabędź niemy, sokół wędrowny, a także łoś.

Powierzchnia obszarów prawnie chronionych pod koniec 2018 r. wynosiła w Polsce ponad 10,2 mln ha, co stanowiła więc 32,6% powierzchni kraju.

Zgodnie z artykułem 115 ustawy o ochronie przyrody z 2004 roku, Minister Środowiska wydał rozporządzenie, które określiło wzory tablic informujących o znajdujących się obszarowych formach ochrony przyrody. Takie działania mają na celu podniesienie świadomości i wrażliwości mieszkańców o terenach objętych szczególną ochroną.